Słowniczek terminów związanych z lokalizacją

Słowniczek można też przeglądać w wersji opisowej albo pobrać w formacie PDF.

Po polsku Po angielsku Definicja
Analiza Analysis Podział tekstu do tłumaczenia na segmenty, a następnie wyszukanie i przypisanie dla tych segmentów podpowiedzi z pamięci tłumaczeń.
Alignment, przyporządkowywanie, wiązanie segmentów Alignment Łączenie dokumentów źródłowych i docelowych w dokument dwujęzyczny podzielony na segmenty oraz ustalenie, który segment docelowy odpowiada któremu segmentowi źródłowemu. Narzędzia CAT mają funkcję automatycznego powiązania segmentów, umożliwiają też ręczne modyfikacje powiązań.
CAT CAT, Computer-Aided Translation, Computer-Assisted Translation Oprogramowanie, które usprawnia pracę tłumaczy przez wykorzystanie wcześniej przetłumaczonych segmentów zapisanych w pamięci tłumaczeń oraz (w ten sam sposób) wykorzystanie powtórzeń w tekście. Pozwala też skorzystać z glosariusza. Nie jest tym samym co tłumaczenie maszynowe.
Przykłady: SDL Trados Studio, memoQ i wiele innych.
Eksport Export Zapisanie przetłumaczonego pliku z narzędzia CAT do takiego formatu, w jakim ten plik pierwotnie był, lub do innego formatu potrzebnego w dalszej pracy (np. jako dokument dwujęzyczny do weryfikacji.
Format pliku File format Ustalony standard zapisu informacji w pliku danego typu — np. HTML, RESX. Często format pliku określony jest dodatkowo przez jego rozszerzenie — np. DOCX, PDF.
Globalizacja Globalization, G11N Dostarczanie produktów wielojęzycznych w skali globalnej (ogólnoświatowej). Więcej na ten temat znajdziesz w naszym artykule.
Glosariusz Glossary, termbaseBaza słów i wyrażeń, dla których mamy ustalone tłumaczenia. Może zawierać definicje pojęć, krótkie objaśnienia, przykładowy kontekst itd.
Import Import Wczytanie pliku do narzędzia CAT, pozwalające udostępnić do tłumaczenia tylko takie elementy pliku, które dla danego formatu można zmieniać.
Internacjonalizacja Internationalization, I18N Przygotowanie produktu do lokalizacji. Więcej na ten temat znajdziesz w naszym artykule.
Kodowanie znaków Character encoding Zapisanie znaków w sposób zrozumiały dla komputera, czyli przyporządkowanie znakom pisma odpowiedników liczbowych, ciągów zer i jedynek.
Kontekst Context Otoczenie, w jakim występuje dany segment, mające wpływ na jego znaczenie. W dokumencie będą to poprzednie i następne zdania, w pliku z interfejsu programu — rola danego tekstu (przycisk, tytuł okna, komunikat itd.).
Lokalizacja Localization, L10N Przetworzenie obiektu (dokumentu, programu, filmu, książki) z jednego środowiska kulturowego do drugiego, w ramach którego obiekt zachowuje swoje najistotniejsze cechy, a cechy nieprzekładalne na inną kulturę są w miarę możliwości zastępowane odpowiednikami zrozumiałymi dla odbiorcy. Więcej na ten temat znajdziesz w naszym artykule.
Kontrola jakości tłumaczenia LQA, Linguistic Quality Assurance Pełna lub częściowa weryfikacja tłumaczenia, w czasie której określa się typ każdego znalezionego błędu według wcześniej zdefiniowanej listy (np. niepoprawne znaczenie względem oryginału, błąd gramatyczny, literówka, niezręczny styl) oraz jego wagę (np. błąd krytyczny, średni, kosmetyczny). Ocena jakości wyliczana jest według liczby znalezionych błędów i ich wag w przeliczeniu na liczbę sprawdzonych słów, fraz lub stron.
Odległość edycyjna Edit distance Liczba wyrażająca różnicę między dwoma tekstami, obliczona na podstawie operacji usuwania, dodawania i zamiany znaków, jakie trzeba wykonać, aby zamienić jeden tekst na inny podczas korekty lub postedycji.
Pamięć tłumaczeń Translation memory Baza segmentów w języku źródłowym, powiązanych w pary z ich tłumaczeniami na język docelowy. Pamięć tłumaczeń jest używana przez narzędzia CAT w trakcie analizy do wyszukiwania i ponownego wykorzystywania wcześniej wykonanych tłumaczeń w danej parze językowej.
Podpowiedzi: dokładne; przybliżone, rozmyte; maszynowe Matches: exact, fuzzy Pozycje z pamięci tłumaczeń, które narzędzie CAT przypisuje do segmentów nowo tłumaczonego tekstu na podstawie zgodności po stronie źródłowej. Zgodność 100% oznacza podpowiedź dokładną; jeśli kontekst jest również zbliżony, to taka podpowiedź często nie wymaga poprawiania. Zgodność niepełna oznacza podpowiedź przybliżoną (rozmytą), którą tłumacz poprawia zgodnie z tym, jakie były różnice po stronie źródłowej (np. zmienione liczby, interpunkcja, dodane lub usunięte pojedyncze wyrazy).
Podpowiedzi maszynowe nie pochodzą z pamięci tłumaczeń — są generowane przez tłumaczenie maszynowe; nie odnoszą się do wcześniejszych tłumaczeń.
Decyzję, jak dana podpowiedź będzie wykorzystana, zasadniczo podejmuje tłumacz — czasami tylko podpowiedzi 100% zgodne kontekstowo są wstawiane bez udostępniania tłumaczowi.
Postedycja Post-editing, PE Poprawianie przez tłumacza podpowiedzi maszynowych, czyli propozycji tłumaczenia wygenerowanych przez tłumaczenie maszynowe. Celem postedycji jest sprawdzenie, czy tłumaczenie oddaje sens oryginału, oraz poprawienie stylu i zgodności segmentu z resztą tekstu.
Powtórzenia Repetitions Segmenty, które występują w tekście źródłowym więcej niż raz. Przy pierwszym wystąpieniu narzędzie CAT zapisuje tłumaczenie takiego segmentu w pamięci tłumaczeń; przy następnych wystąpieniach tłumacz może podstawić takie samo tłumaczenie lub zmienić je, jeśli wymaga tego kontekst.
Pretranslacja Pre-translation Wstawienie w tłumaczony plik podpowiedzi z pamięci tłumaczeń (wcześniej wyszukanych w procesie analizy) albo podpowiedzi z tłumaczenia maszynowego.
Pseudotranslacja Pseudo-translation Wstawienie w tłumaczony plik sztucznych fraz niebędących tłumaczeniem dla sprawdzenia, że po eksporcie zostanie poprawnie zachowany format pliku, znaczniki itd.
Segment Segment Jednostka stanowiąca część dokumentu lub innego pliku przetwarzanego przez narzędzie CAT. Podział tekstu na takie jednostki umożliwia przypisanie podpowiedzi z pamięci tłumaczeń oraz identyfikację powtórzeń.
W dokumencie segmentem jest zwykle zdanie lub równoważnik, w arkuszu kalkulacyjnym — komórka, a w plikach służących do przechowywania zasobów interfejsu użytkownika — opcja menu, tekst na przycisku, etykieta pola, tekst komunikatu błędu itd.
Spójność Consistency 1) Identyczne tłumaczenia dla tego samego tekstu źródłowego, chyba że kontekst wymusza różnice.
2) Tłumaczenie poszczególnych terminów zgodne z glosariuszem w całym dokumencie lub projekcie.
3) Taki sam styl zastosowany w języku docelowym w całym dokumencie lub projekcie (np. zwracanie się do odbiorcy bezosobowo, w formie „Państwo” albo przez „Ty”).
String, łańcuch tekstowy, literał String W programowaniu: ciąg znaków. Przy lokalizacji programów komputerowych wszelkie teksty, którymi program komunikuje się z użytkownikiem, są wyodrębniane w postaci stringów i zapisywane w plikach o określonym formacie. W narzędziach CAT string często stanowi odrębny segment.
Testy lokalizacji Localization testing Sprawdzenie, czy zlokalizowany produkt spełnia swoją funkcję: czy działa, czy tłumaczenie jest poprawnie wyświetlone i pasuje do kontekstu, czy prawidłowo obsłużone są ustawienia regionalne. Testy pozwalają znaleźć błędy niewykrywalne w trakcie weryfikacji tłumaczenia.
Tłumaczenie Translation Przełożenie tekstu lub wypowiedzi w języku źródłowym na tekst lub wypowiedź w języku docelowym. Więcej na ten temat znajdziesz w naszym artykule.
Tłumaczenie maszynowe Machine translation Stworzenie przez program komputerowy — na podstawie tekstu w języku źródłowym — tekstu w języku docelowym. Tłumaczenie maszynowe wykonuje się dla tekstów, dla których nie dysponujemy pamięcią tłumaczeń.
TMX TMX, Translation Memory eXchange Format zapisu pamięci tłumaczeń jako pliku XML o ustalonym formacie, pozwalający na przesyłanie pamięci pomiędzy różnymi narzędziami CAT.
Transkreacja Transcreation Tłumaczenie tekstu oddające znaczenie, kontekst oraz emocje zawarte w oryginale, często wymagające zmian wynikających z lokalizacji.
Unicode, unikod Unicode Komputerowy zestaw znaków mający w zamierzeniu obejmować wszystkie pisma używane na świecie, pozwalający w spójny sposób zapisać i odczytać znaki dowolnego języka.
Ustawienia regionalne, kod regionu, locale Locale Zestaw parametrów definiujących język, kraj/region i wszelkie preferencje wariantowe, których użytkownik wymaga w interfejsie programu, aby móc go używać zgodnie z normami i zwyczajami w danym kraju/regionie. Zazwyczaj obejmuje co najmniej kod języka i kod kraju/regionu.
Weryfikacja Revision Zgodnie z PN:15038 i PN-EN ISO 17100: porównanie tekstu źródłowego z docelowym w celu oceny stosowności tłumaczenia wobec uzgodnionego celu, zalecenie działań korygujących.
Weryfikacja techniczna, kontrola jakości, zapewnienie jakości Quality assurance, QA Automatyczne sprawdzenie tłumaczenia, stanowiące uzupełnienie weryfikacji, obejmujące zwykle kontrolę poprawności liczb w języku docelowym, wyszukanie podwójnych spacji, sprawdzenie zgodności użytych terminów z glosariuszem, kontrolę spójności, sprawdzenie poprawności znaczników itd. Może być wykonane w narzędziu CAT lub w zewnętrznym programie do QA (np. Xbench, Verifika czy QA Distiller).
Wyrażenie regularne Regular expression, regex Wzorzec opisujący łańcuch symboli. W narzędziach CAT służą do definiowania formatów plików, a także do filtrowania segmentów, przeprowadzania operacji „znajdź i zamień” itp.
XLIFF XLIFF, XML Localization Interchange File Format Standard (i format plików) pozwalający na przesyłanie tłumaczonego tekstu pomiędzy narzędziami CAT w postaci dwujęzycznej: tekst źródłowy sparowany z tekstem docelowym.
XML XML, Extensible Markup Language Standard przechowywania uporządkowanych informacji w plikach, które są czytelne dla maszyn i nie są całkowicie nieczytelne dla ludzi, którego istotą jest zapisanie struktury tekstu. Na XML opiera się wiele formatów plików stosowanych do przechowywania zasobów interfejsu użytkownika w programach internetowych, a także do przechowywania treści wyświetlanych na stronach internetowych.
Znacznik, tag Placeholder, tag 1) Znacznik wewnętrzny (ang. inline tag, internal tag): znak lub grupa znaków, które występują w tekście segmentu, ale nie należy ich usuwać ani zmieniać, tylko umieścić w tłumaczeniu w odpowiednim miejscu. Zależnie od formatu pliku mogą oznaczać sposób wyświetlania tekstu (kursywą, kolorem…) albo też mogą stanowić element (ang. placeholder), który będzie wprowadzony do tekstu podczas jego wyświetlania w programie czy na stronie internetowej (datę, liczbę, nazwisko, inny tekst tłumaczony lub nietłumaczony).
2) Znacznik zewnętrzny (ang.structural tag, external tag): znak lub grupa znaków oznaczający funkcję danego fragmentu tekstu (tytuł, przypis, komunikat…). Dla danego formatu pliku powinien być zinterpretowany przez narzędzie CAT jako znak otwierający lub zamykający segment.

Materiały wykorzystane przy tworzeniu słowniczka:

  • The ultimate CAT tool jargon buster, Gábor Ugray;
  • Słownik Języka Polskiego PWN;
  • Wikipedia;
  • normy PN:15038 oraz PN-EN ISO 17100.